مکمل پروبیوتیک؛ موارد مصرف و عوارض آن
قرص پروبیوتیک در واقع مخمرها و باکتری‌های مفید (خوب) هستند که از طریق مکانیسم‌های گوناگونی روی سلامتی اثر می‌گذارند؛ تعادل میان باکتری‌های خوب و بد را در بدن برقرار می‌کنند، از رشد و تکثیر باکتری‌های بیماری‌زا و خطرناک و بروز بیماری و التهاب جلوگیری می‌نمایند و هضم غذا و عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشند. در مواردی که مصرف آنتی بیوتیک‌ها، ابتلا به برخی بیماری‌ها، برنامه غذایی نامناسب یا رشد بیش از حد باکتری‌های مضر موجب از دست رفتن باکتری‌های خوب شده باشد، پروبیوتیک‌ها جایگزین مناسبی برای آن‌ها هستند و به حفظ تعادل و عملکرد طبیعی بدن کمک می‌کنند. شما می‌توانید با مصرف مواد غذایی حاوی این باکتری‌ها یا مکمل پروبیوتیک، جمعیت پروبیوتیک‌های داخل بدن خود را افزایش دهید.
مواد غذایی چون ماست، دوغ کفیر، شور کلم و برخی از ترشی‌ها، کیمچی (غذای حاوی سبزی‌های تخمیر شده) و چای کمبوچا حاوی باکتری‌های مفید هستند.
مکمل پروبیوتیک چیست؟
با این که باکتری‌های مفید به طور طبیعی در بدن وجود دارند، برای بهره‌وری از فواید آن‌ها، باید این باکتری‌ها را حفظ کرده و تعدادشان را افزایش داد. شما با مصرف محصولات غذایی پروبیوتیک‌دار و مکمل پروبیوتیک می‌توانید این کار را انجام دهید. این مکمل‌ها به صورت قرص یا کپسول پروبیوتیک فرموله می‌شوند و حاوی مقدار مناسبی از این باکتری‌ها هستند. مواد غذایی فراسودمند طبیعی یا فرآوری شده، غذاهایی هستند که حاوی مواد سالم بوده و مواد مضر از ترکیب آن‌ها حذف گردیده است. محصولات غذایی پروبیوتیک‌دار از جمله این غذاها هستند که حاوی رنگدانه‌های طبیعی، امگا3 و 6 و فیبرهای گیاهی بوده و با خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و تقویت کنندگی سیستم ایمنی، سلامت کلی بدن را بهبود می‌بخشند. بیفیدوباکتریوم، لاکتوباسیلوس و ساکارومایسس از جمله گونه‌های باکتریایی هستند که در ترکیب مکمل پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند وجود دارند.
قرص پروبیوتیک نه به عنوان غذا یا دارو بلکه به عنوان مکمل شناخته می‌شود و برای انتخاب محصول و دوز مصرفی مناسب، باید با پزشک متخصص تغذیه مشورت کرد. پزشک مصرف این مکمل‌ها و مواد غذایی را به افرادی که دچار نفخ، اسهال، یبوست یا سندرم روده تحریک پذیر هستند، توصیه می‌کند. مصرف قرص پروبیوتیک بعد از یک دوره مصرف آنتی بیوتیک، باکتری‌های مفید از دست رفته بدن را جایگزین می‌کند، مصرف بیفیدوباکتریوم به تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر کمک می‌نماید و در کاهش التهابات ایجاد شده در اثر افزایش سن، موثر است.
بهترین قرص پروبیوتیک
برای انتخاب قرص پروبیوتیک مناسب، ابتدا باید ترکیب آن را در نظر داشته باشید؛ هر مکمل می‌تواند شامل یک یا ترکیبی از سویه‌های مختلف باکتری‌های مفید باشد؛ برخی از آن‌ها به مشکلات گوارشی همچون اسهال و یبوست کمک می‌کنند و برخی دیگر اثری بر روی سیستم گوارش ندارند. بسته به این که فرد برای رفع چه مشکلی تصمیم به خرید و مصرف مکمل پروبیوتیک گرفته است، باید محصولی که ترکیب آن به رفع مشکل او کمک می‌کند را انتخاب نماید. در این مورد بهتر است از پزشک متخصص تغذیه کمک بگیرید. در ادامه به برخی از بهترین قرص‌های پروبیوتیک اشاره می‌کنیم:
• قرص ویتالاکت زیست تخمیر
قرص پروبیوتیک برای لاغری
طبق تحقیقات انجام شده، روده افراد لاغر و با وزن مناسب دارای مقدار بیشتری از باکتری‌های خانواده باکتروئیدت‌ها است و روده افراد چاق بیشتر حاوی باکتری‌های خانواده فرمیکیوت‌ها می‌باشد. باکتری‌های دسته دوم موجب تبدیل قندهای پیچیده به چربی و بروز اضافه وزن می‌گردند. حال اگر به کمک قرص پروبیوتیک تعادل باکتریایی به گونه‌ای تغییر کند که جمعیت باکتروئیدت‌ها بیشتر شده و میزان فرمیکیوت‌ها به حداقل برسد، تولید انرژی از مواد غذایی بهینه می‌گردد و از چاقی جلوگیری می‌شود.
عوارض کپسول پروبیوتیک
به طور کلی، مکمل پروبیوتیک مکملی مفید و بدون عارضه محسوب می‌شود اما کاملا بی خطر نیست. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مبتلایان به ایدز)، اخیرا تحت جراحی یا شیمی درمانی قرار گرفته‌اند یا به بیماری زمینه‌ای مبتلا هستند باید با احتیاط و مشورت پزشک مصرف کنند. برخی افراد ممکن است در روزهای ابتدایی مصرف کپسول پروبیوتیک دچار نفخ، درد شکم و اسهال گردند و یا علائم حساسیت را ظاهر کنند؛ در این صورت مصرف را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
موارد مصرف کپسول پروبیوتیک
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• جبران آسیب‌های آنتی‌بیوتیک‌ها به بدن
• کاهش التهاب روده در اثر جراحی
• افزایش توانایی هضم غذا
• بهبود حساسیت به لاکتوز
• افزایش سلامت کلی رحم
• شادابی پوست
• کاهش اضطراب و افسردگی و رفتارهای ناشی از آن‌ها
• کمک به جذب بهتر ویتامین ب و سایر مواد مغذی
• رفع اسهال (ناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها و عفونت) و یبوست
• کمک به درمان بیماری التهابی روده، سندرم روده تحریک پذیر و عدم تحمل لاکتوز
• رفع عفونت‌های مخمری و دستگاه ادراری
• درمان عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی (عفونت گوش، سرماخوردگی، سینوزیت)
علائم کمبود پروبیوتیک
همان طور که اشاره شد، پروبیوتیک‌ها باکتری‌های زنده و فعال در بدن هستند که فوایدی بسیاری برای حفظ سلامتی سیستم‌های مختلف دارند. برقراری تعادل بین میزان باکتری‌های خوب و بد یکی از مهم‌ترین اثرات این میکروارگانیسم‌هاست که برهم خوردن آن بدن را دچار بیماری‌ها و اختلالات جدی می‌کند. برخی از نشانه‌هایی که حاکی از کمبود باکتری‌های مفید و نیاز به مصرف قرص پروبیوتیک هستند عبارتند از:
• علائم گاستروانتریت (نفخ، التهاب، اسهال، یبوست)
• اضافه وزن
• افسردگی و اضطراب
• میگرن
• عفونت‌های دستگاه ادراری
• آلرژی غذایی یا حساسیت غذایی
• اگزما و خارش پوست
• آکنه
• بیش فعالی
• اختلالات طیف اوتیسم (اوتیسم)
محصولات پروبیوتیک در ایران
تولید محصولات پروبیوتیک در ایران گسترش چشمگیری یافته است و مواد غذایی بسیاری از فرآورده‌های لبنی تا بیسکوئیت‌ها و کیک‌های رژیمی حاوی پروبیوتیک هستند. بدین ترتیب، این محصولات به زنجیره غذایی افراد بیشتری راه می‌یابند و ایران خود توانایی تامین محصولات پروبیوتیک مورد نیاز را خواهد داشت. همچنین داروهای وضعی حاوی پروبیوتیک تولید و وارد بازار شده‌اند که به کنترل عارضه‌های پوستی کمک می‌کنند.
